Artykuł pochodzi z czasopisma „Projekt” nr 3’62 | 30
Autor: Jerzy Morski
Wybrane fragmenty:
„Dobre opakowanie, które podnosi atrakcyjność towaru i ma odpowiednie walory estetyczne, stało się dziś koniecznością nie tylko handlową. Wpływając bowiem na poprawę estetyki życia codziennego spełnia ono równocześnie dość istotną funkcję kulturalną. Wydaje się więc, że nie będzie przesady, gdy w dążeniu do poprawy wyglądu opakowań będziemy stawiać wobec nich takie wymagania, jak wobec przedmiotów sztuki stosowanej.
Zadania, jakie stoją przed projektowaniem opakowań, wynikają z funkcji, które spełniać musi opakowanie: stanowiąc ochronę towaru, naczynia czy pojemnika, jest ono zarazem jego szatą zewnętrzną i środkiem reklamy. NIe wystarcza więc tu tylko fachowość artysty-plastyka, niezbędna jest również znajomość licznych zagadnień produkcji i obrotu towarowego. Projektant powinien stale śledzić postęp w dziedzinie materiałów i rozwiązań konstrukcyjnych opakowań oraz w dziedzinie techniki sprzedaży. Podstawowe znaczenie przy projektowaniu opakowań ma znajomość zasad stosowania reklamy i jej działania na psychikę nabywców.
Zakres wiedzy projektanta opakowań musi więc stanowić syntezę umiejętności artystycznych z wiadomościami z dziedziny techniki, handlu i reklamy. Wysoki poziom, jaki osiągnęło wzornictwo opakowań w wielu krajach, wynika nie tylko stąd, że opakowania są projektowane przez uzdolnionych i często wybitnych plastyków; nie mniejszą zasługę mają w tym liczne badania motywów zakupu oraz reakcji psychicznych nabywców na różne formy, barwy, rysunki, rozwiązania liternicze itp, a także badania dostrzegalności, sugestywności oraz zdolności upamiętnienia się opakowań.
Niektóre badania wykazały, że w blisko 90 procentach przypadków motywem zakupu określonego artykułu był wygląd zewnętrzny jego opakowania. Stwierdzono również, że nie tylko poszczególne barwy i ich zestawienia, lecz proste figury geometryczne wywierają zupełnie określone wrażenia psychiczne. Właściwy ich dobór decyduje o, czy opakowanie dobrze spełnia swoją rolę reklamową. (…)
Zasadnicze znaczenie ma właściwy dobór kolorów. Kolory i ich zestawienie wpływają jak wiadomo, na ogólny nastrój, odpowiednie więc dostosowanie koloru do rodzaju towaru jest niezbędnym warunkiem osiągnięcia odpowiedniego efektu estetycznego i reklamowgo. (…) Kolory oddalają lub przybliżają, powiększają, względnie zmniejszają – co może dla różnych towarów mieć znaczenie dodatnie lub ujemne.
(…) W nowoczesnych sklepach odpowiednio ustawione towary na lekkich, prawie niewidocznych regałach zastępują całe urządzenia wnętrza i okna wystawowego, a często całą dekorację. Barwa opakowań nadaje więc sklepom swoistą, urozmaiconą kolorystykę. Dlatego szczególnie ważnym zadaniem jest przeprowadzenie jakiejś koordynacji kolorystycznej opakowań, która ograniczałaby panujący chaos i przyczyniła się do większej harmonii wrażeń wywoływanych przez towary wspólnie sprzedawane, eksponowane obok siebie na wystawach i półkach sklepowych.
Przy projektowaniu formy opakowania konieczne jest przede wszystkim kierowanie się funkcją, jaką musi ono spełniać jako naczynie czy pojemnik. Forma ta powinna umożliwiać wygodny uchwyt, łatwe przenoszenie, otwieranie i zamykanie, a więc ułatwiać użytkowanie opakowanego towaru.
(…) Niezbędną właściwością dobrego opakowania są wyraźne, oryginalne cechy charakterystyczne, upamiętniające towar oraz jego producenta. Za jeden z najważniejszych czynników powodzenia uważa się nadanie firmie producenta jakiegoś określonego znaku plastycznego. Istotną rolę może tu spełniać nazwa lub marka ochronna, względnie sugestywny i łatwo spostrzegalny motyw czy symbol umieszczony na opakowaniu. Jeśli uda się znaleźć jakieś proste, syntetyczne, wyraziste i oryginalne rozwiązanie, łatwe do zapamiętania i wymówienia – przyniesie to niewątpliwy sukces handlowy i estetyczny. Rozwiązanie takie może przypominać produkt lub być z nim ściśle związane. Może też stanowić symbol, pojęcie czy obraz nie związany bezpośrednio z towarem, lecz nie stojący z nim w sprzeczności (np. Jeleń Schichta).
(…) Specyficzne warunki projektowania opakowań, odrębne niż np. przy projekotowaniu reklamy i wyrobów przemysłowych, dają możliwość stosowania połysku. W innych dziedzinach grafiki, połysk bywa niepożądany, natomiast na opakowaniach jest w większości przypadków niezbędnym warunkiem uzyskania odpowiedniego efektu. Można przekonać się o tym łatwo, zdejmując koszulkę fomofanową z pudełka papierosów „Mentolowych, „Carmen”, czy „Rarytas”. (…) Należy zdawać sobie sprawę, że stosowanie połysku ma także wpływ na dobór kolorów. Połysk zmienia bowiem efekt wielu barw. Np. czerwień z żółtym inaczej działa w macie, inaczej w połysku, co wymaga uwzględnienia przy projektowaniu.
(…) Jak wiadomo, opakowanie towaru wprowadzonego na rynek nie może ulegać częstym zmianom. Powinno ono nadawać towarom określony i trwały wygląd. Stały, nie zmieniający się obraz opakowania jest czynnikiem wpływającym silnie na przywiązanie nabywców do towaru. Dlatego też szczególnie opakowania towarów masowych należy projektować z dużą starannością, zdając sobie sprawę, że powinny one utrzymać się na rynku przez długie lata.”
Wykorzystane ilustracje:
- Opakowanie niemieckich barwników fotograficznych
- Opakowania materiałów drukarskich firmy Ditto
- „Luxi Tri” opakowania projektowane przez studentów z pracowni prof. Józefa Mroszczaka
- „Języczki damskie” opakowania projektowane przez studentów z pracowni prof. Józefa Mroszczaka
- „Zmywacz do cery tłustej” opakowania projektowane przez studentów z pracowni prof. Józefa Mroszczaka
- Angielskie opakowanie kiełbasek oraz holenderskie opakowanie margaryny
- Opakowanie amerykańskie mrożonych jarzyn
- Opakowanie amerykańskich środków farmaceutycznych firmy Abbott
- Opakowanie amerykańskich środków farmaceutycznych firmy Abbott
- Opakowanie francuskich lamp fotograficznych
- Austriackie opakowanie kompletu sztućców
- Okładka projektu, z którego pochodzi artykuł „Projekt” 3’62 (30)
Blog o czasopiśmie PROJEKT 